Tegenwoordig is het vanzelfsprekend om na te denken over gebouwen als onderdeel van een natuurinclusief geheel. Want we begrijpen: de stad zet de natuur onder druk.
Het ontwerpen van een ruimtelijke samenhang tussen gebouw, tuin en omgeving vindt zijn oorsprong in de Renaissance: het idee van het gebouw als een rustplaats verbonden met de natuur en het landschap, oftewel villeggiatura.
Studio HANS gaat met het ontwerp van villeggiatura een stap verder dan een standaard ontwerp voor een landelijk huis of landschappelijk gebouw.
In het project BOEKENSTEUN is dit door Studio HANS ook geprobeerd en gelukt, mede door goed opdrachtgeverschap. Hieronder zijn deze uitgangspunten voor het ontwerp middels ruimtelijke types en begrippen schematisch uiteengezet.
Afbeelding: Studio HANS
De essentie van het ontwerp draait om een ruimtelijke as die door de constructie van de beukensteun mogelijk wordt gemaakt. Deze ruimtelijke as werkt van voor naar achter door de woning heen en organiseert de plekken in de tuin en in het huis als een reeks van functionele en esthetische elementen. Met andere woorden: de straat en de polder worden door het huis met elkaar verbonden en het huis markeert op bijzondere wijze deze overgang.
Een andere voorbeeld van villeggiatura en inspiratiebron voor Studio HANS is het museum Beelden aan Zee in Scheveningen van architect Wim Quist (1930-2022). HANS vindt dit een fantastisch gebouw.
Als je HANS zou vragen: wat is de kernkwaliteit, dan draait het voor hem om de unieke verbinding met de omgeving. In eerste instantie lijkt het een ingetogen en in zichzelf gekeerd ontwerp. Kijk je iets verder dan zie je een ruimtelijke sculptuur die zorgvuldig is ingepast met bijzondere versieringen.
Het hart van het ontwerp wordt gemarkeerd door twee cirkels, dit hart vormt het hoogtepunt van de ingenieuze ruimtelijkheid in relatie tot de omgeving. Deze ruimtelijkheid wordt extra bijzonder door het klassieke paviljoen op het dak en het uitzicht op het landschap richting de horizon.
Afbeelding: Studio HANS
Studenten lezen het gebouw vaak als een schelp. Een schelp heeft iets aards, archeologisch en beschermend. Je kunt het ontwerp ook lezen als een vlinder, als naar het licht bewegen en transformeren. De vlinder doet denken aan een spirituele ervaring en het vinden van rust: het gebouw als een rustplaats verbonden met de natuur en het landschap, oftewel villeggiatura.
Studio HANS probeert zich als architect niet alleen in te spannen voor de rol van villeggiatura in de praktijk, maar ook in het onderwijs: HANS noemt dit Learning from Landscape.
Learning from Landscape is een onderzoekstrack in het onderwijs; deze track is door HANS bedacht en ontwikkeld. Studenten Bouwkunde krijgen de opdracht een onderzoek te doen met als startpunt een plek in het landschap met een persoonlijke fascinatie.
De onderliggende boodschap is dat een dergelijk onderzoek leidt tot de ontdekking dat het landschap gelaagd is: het landschap herbergt een opeenstapeling van culturele elementen uit allerlei tijden. Door analyses te maken leren we deze lagen in het landschap herkennen. Door deze lagen te beschrijven ontwikkelen we een zorgvuldig oordeel over de ruimtelijke, sociaal-maatschappelijke en cultuur-historische waarden van het landschap.
Kortom: het idee van de villeggiatura en de interactie tussen architectuur en landschap vinden elkaar zowel in het onderwijs als in de praktijk.
Met andere woorden: het doel van Studio HANS is met een ontwerp altijd een ruimtelijke interactie tussen indeling, uiterlijke vorm en zicht op de omgeving te ontwikkelen.